Krępujące schorzenia pacjentów
Choroby jelita grubego, a szczególnie odbytu i odbytnicy są schorzenia krępującymi pacjentów. Z tego powodu wiele osób zgłasza się do lekarza dopiero, gdy choroba ma zaawansowany stan. O konsekwencjach odkładania wizyt u proktologa rozmawiamy z doc. Jackiem Piłatem, który w Top Medical zajmuje się leczeniem chorób odbytu i odbytnicy.
Jakie dolegliwości powinny skłonić pacjentów do szybkiej wizyty u proktologa?
Pacjenta powinno zaniepokoić każde krwawienie z odbytu, krew, śluz w stolcu oraz występujące w okolicy odbytu dolegliwości: ból, pieczenie, świąd, nietypowy wyciek, a także zmiana rytmu i regularności wypróżnień, występowanie biegunek naprzemiennie z zaparciami, zaburzenia w utrzymywaniu stolca, uczucie niepełnego wypróżnienia czy tzw. stolec ołówkowy, czyli bardzo cienki. W takich sytuacjach nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Pacjenci powinni pamiętać, że z krępującymi ich dolegliwościami specjalista ma do czynienia każdego dnia, a wstydliwe dla nich objawy, dla lekarza są po prostu opisem procesu chorobowego.
Liczba pacjentów z chorobami odbytu i odbytnicy rośnie. Dlaczego?
Schorzenia jelita grubego, także odbytu i odbytnicy uznane zostały za chorobę cywilizacyjną. Ich częste występowanie ma związek ze stylem życia, jaki prowadzimy: dietę ubogą w błonnik, siedzącym trybem życia, zbyt małą ilością ruchu, a także starzeniem się społeczeństwa. Coraz większa powszechność tych chorób przyczyniła się jednak do udoskonalenia nowoczesnych metod ich diagnozowania i leczenia.
Na czym polega więc nowoczesna diagnostyka proktologiczna?
Diagnoza zaczyna się od dokładnego wywiadu chorobowego, by ustalić od kiedy i na jakie dolegliwości pacjent się uskarża, na co się leczy i jakie przyjmuje leki, bo mogą mieć one wpływ na zaburzenia występujące w obrębie odbytu i odbytnicy. Chorzy przechodzą też badanie ogólne jamy brzusznej, a także badanie odbytu. To ostatnie badanie składa się z oceny wzrokowej odbytu i badania per rectum, czyli badania palcem kanału odbytu i końcowego odcinka bańki odbytnicy. Te podstawowe badania proktologiczne pozwalają zdiagnozować wiele groźnych chorób.
W zależności od uzyskanych wyników i wskazań prowadzi się dalszą diagnostykę. Można zastosować rektoskopię, czyli za pomocą sztywnego rektoskopu obejrzeć końcowy odcinek jelita grubego, do ok. 20 cm. Choroba nowotworowa najczęściej umiejscawia się w tym odcinku jelita grubego. Badanie ma zatem ogromną wartość. Można też wykonać, o ile istnieją ku temu przesłanki, badanie całego jelita grubego giętkim kolonoskopem, a także inne np. sigmoidoskopię, czyli badanie endoskopowe ostatnich 60-80 cm jelita grubego. Ważne jest, że podczas diagnostycznego badania kolonoskopowego można usunąć wykryte polipy, a także pobrać wycinki błony śluzowej do badania mikroskopowego.
W Top Medical badania USG odbytu/odbytnicy prowadzone są przy użyciu jednej z kilku dostępnych w Polsce rotacyjnych głowic trójwymiarowych o wysokiej częstotliwości. Tak nowoczesna aparatura umożliwia uzyskanie niezwykle precyzyjnych obrazów i dokładną diagnostykę zmian nowotworowych, ropni i przetok okołoodbytniczych.
Alternatywnym badaniem do badania kolonoskopowego jest tzw. wlew doodbytniczy, czyli kontrastowe badanie jelita grubego. W przypadku odnalezienia patologii w końcowym odcinku jelita grubego (guz) lub stwierdzenia przetoki albo ropnia okołoodbytniczego w kanale odbytu, do dokładnej diagnostyki tych zmian wykorzystuje się badanie ultrasonograficzne odbytu i odbytnicy. W Top Medical badania USG odbytu/odbytnicy prowadzone są przy użyciu jednej z kilku dostępnych w Polsce rotacyjnych głowic trójwymiarowych o wysokiej częstotliwości. Tak nowoczesna aparatura umożliwia uzyskanie niezwykle precyzyjnych obrazów i dokładną diagnostykę zmian nowotworowych, ropni i przetok okołoodbytniczych. Wyniki uzyskane w badaniu USG są podstawą w planowaniu zasięgu zabiegu operacyjnego, a później także w monitorowaniu leczenia.
Jakie choroby w obrębie odbytu i odbytnicy diagnozowane są najczęściej?
Najczęściej wykrywa się żylaki odbytu (hemoroidy). Zwykle objawiają się one krwawieniem i pieczeniem, a w fazie zaawansowanej choroby – wypadaniem żylaków podczas wysiłku lub wypróżniania. Często stwierdza się również: zmiany zapalne i ropnie odbytu; przetoki okołoodbytnicze, które mogą pojawić się jako powikłanie choroby Leśniewskiego-Crohna; szczeliny odbytu, czyli pęknięcie na granicy błony śluzowej i skóry, które dają bardzo duże dolegliwości bólowe w trakcie oddawania stolca. Do często występujących chorób zaliczyć też można zaburzenia w trzymaniu stolca i niestety, zmiany nowotworowe. Im wcześniej choroba zostanie wykryta , tym lepiej daje się leczyć. Dotyczy to również raka. Jego wczesne wykrycie daje szansę na wyleczenie.
Które z tych chorób można leczyć zachowawczo, za pomocą leków?
Hemoroidy, czyli inaczej żylaki odbytu lub guzki krwawnicze, o ile choroba nie jest zaawansowana. Wtedy można przepisać pacjentom leki, zalecić więcej ruchu, unikanie gorących kąpieli, spożywania ciężkostrawnych, tłustych potraw i stosowanie diety z dużą ilością błonnika. Farmakologicznie, z wykorzystaniem leków i maści można leczyć również szczeliny odbytu. Czasem jednak konieczne jest wykonanie zabiegu polegającego na wycięciu szczeliny lub żylaków odbytu.
W leczeniu dominują zatem metody chirurgiczne?
Tak. Leczenie ropnia wymaga nacięcia, drenażu, przetokę okołoodbytniczą należy również leczyć operacyjnie. Także raka leczy się operacyjnie, metoda operacji uzależniona jest od stopnia zaawansowania choroby. Technikami mało inwazyjnymi leczy się bardziej zaawansowane stany żylaków odbytu. Jedną z takich metod, popularnie zwana gumowaniem polega na założeniu specjalnym aparatem gumki, która uniemożliwia napłynięcie krwi do żylaków i powstawanie bolesnego zakrzepu w świetle żylaka. Inną metodą jest radykalne wycięcie hemoroidów.
